การศึกษาและเปรียบเทียบภาวะปวดหลังบริเวณกระเบนเหน็บในกลุ่มอาชีพ พนักงานผู้ให้บริการ

The Study and Comparison of Employees’ Low Back Pain in Service Industry

เอกรัตน์ โภคสวัสดิ์¹ นภาพร รักบ้านเกิด² ยุทธชัย บรรเทิงจิตร^3* วิชัย วนดุรงค์วรรณ⁴

¹สาขาวิชาเทคโนโลยีอุตสาหการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย อ. ทุ่งสง จ. นครศรีธรรมราช

^2,3ภาควิชาวิศวกรรมอุตสาหการ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ เขตบางซื่อ กรุงเทพฯ 10800

⁴ภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิคส์และกายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10702

E-mail: ytc@kmitnb.ac.th*

Eakkarat Phoksawat¹ Napaporn Rukbankerd² Yuthachai Bunterngchit^3*

Vichai Vanadurongwan⁴

¹Rajamangala University of Technology Srivijaya 109 M. 2 T. Thumyai A. Thungsong Nakhon sri thumara

^2,3Department of Industrial Engineering, King Mongkut’s Institute of Technology North Bangkok, 1518 Pibulsongkram Rd., Bangsue, Bangkok 10800

⁴Department of Orthopaedic, Mahidol University, Bangkoknoi, Bangkok 10702

E-mail: ytc@kmitnb.ac.th*

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาภาวะระดับอาการปวดหลังบริเวณกระเบนเหน็บ (Oswestry : OSW) ในกลุ่มอาชีพพนักงานผู้ให้บริการ และวิเคราะห์หาปัจจัยที่ส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการปวดหลังบริเวณดังกล่าว

วิธีการ : โดยทำการออกแบบแบบสอบถามภาวะอาการปวดหลังบริเวณกระเบนเหน็บ แล้วทำการสำรวจพนักงานผู้ให้บริการทั้งหมด 12 อาชีพ อาชีพละ 100 คน รวม 1,200 คน

ผลการศึกษา : พนักงานผู้ให้บริการมีเปอร์เซ็นต์ของการปวดหลังสูงที่สุด 3 ลำดับแรกคือ (1) พนักงานต้อนรับบนเครื่องบิน (89%) (2) พยาบาล (85 %) และ (3) พนักงานนวดแผนโบราณ (82 %) และค่าเฉลี่ยของเปอร์เซ็นต์ OSW สูงสุด 3 อันดับแรก คือ (1) พนักงานนวดแผนโบราณ 15.8(±11.25)% (2) แม่บ้าน 15.1(±14.19)% และ (3) พนักงานขับรถ 13.3(±12.05)% ผลจากการวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีผลกระทบต่อค่า OSW โดยใช้ ANOVA สรุปได้ว่าปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อค่า OSW ของพนักงานผู้ให้บริการหลายอาชีพอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ได้แก่ อายุตัว อายุงานระยะเวลาในการทำงานเฉลี่ยต่อวัน ช่วงเวลาในการพักอิริยาบถในการทำงาน การเอี้ยวหรือบิดตัวและการก้มในขณะทำงาน และน้ำหนักของภาระที่ยก

จากการเปรียบเทียบวิธีการทำงานระหว่างพนักงานที่มีอาการปวดหลังมากกับพนักงานที่มีอาการปวดหลังน้อย โดยการสัมภาษณ์และศึกษาวิธีจากวิธีทำงานจริงและสร้างแผนภูมิกระบวนการปฏิบัติงาน สรุปได้ว่า พนักงานทั้ง 2 คนมีวิธีการทำงานที่แตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น แม่บ้านที่มีอาการปวดหลังมากจะก้มหลังยกภาระ และมีการก้มหลังและหมุนตัวในขณะถูพื้น ส่วนแม่บ้านที่มีอาการปวดหลังน้อยจะย่อเข่าเพื่อใช้แรงขาช่วยในการยกภาระและถูพื้นในแนวตรงไม่มีการหมุนตัว เป็นต้น

คำสำคัญ ：  ภาวะปวดหลังบริเวณกระเบนเหน็บ อุตสาหกรรมบริการ ระดับความรุนแรงของการปวดหลัง

Credit : การประชุมวิชาการข่ายงานวิศวกรรมอุตสาหการ 24-26 ตุลาคม 2550