ความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อในแรงงานนอกระบบกลุ่มดัดเหล็กปลอกเสาระบบมือโยก: การศึกษานำร่อง

Musculoskeletal Disorders among Informal Sector Workers of Hand-Operated Rebar Bender: A Pilot Study

วิวัฒน์ สังฆะบุตร¹, สุนิสา ชายเกลี้ยง²*

¹กลุ่มปฏิบัติการควบคุมโรคและตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุข สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5 จังหวัดนครราชสีมา

²ภาควิชาวิทยาศาสตร์อนามัยสิ่งแวดล้อม คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

Wiwat Sungkhabut1, Sunisa Chaiklieng²*

¹Section of Public Health Emergency Response and Disease Control, The Office of Disease Prevention and Control 5th Nakhon Ratchasima Province

²Department of Environmental Health Science, Faculty of Public Health, Khon Kaen University

หลักการและวัตถุประสงค์: สิ่งคุกคามจากการทำงานเป็นสาเหตุหนึ่งของความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ (MSDs) อาชีพดัดเหล็กปลอกเสาระบบมือโยกมีลักษณะงานที่ต้องใช้แรงกายและมีกิจกรรมซ้ำซากที่เสี่ยงต่อการเกิดความผิดปกติดังกล่าวได้

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาภาวะผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อและความเครียดจากการทำงานในแรงงานดัดเหล็กปลอกเสาระบบมือโยก

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษานำร่อง (Pilot Study) ในแรงงานกลุ่มดัดเหล็กปลอกเสาของหมู่บ้านด่านเกวียน ตำบลโตนด อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

กลุ่มตัวอย่าง : กลุ่มตัวอย่างจำนวน 30 คน ได้จากการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Simple random sampling)

การเก็บข้อมูล : โดยการสัมภาษณ์ร่วมกับการสังเกต ด้วยแบบสอบถามที่ประยุกต์จาก Standardized Nordic questionnaire และแบบประเมินความเครียด Karasek’s Job content questionnaire

วิธีวิเคราะห์ : วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา

ผลการศึกษา: แรงงานส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 66.7 อายุต่ำสุด 26 ปี และสูงสุด 74 ปี (อายุเฉลี่ย เท่ากับ 51.1 ปี) มีอายุการทำงานต่ำสุด 2 ปี และสูงสุด 12 ปี ระดับหน้างานต่ำกว่าข้อศอกร้อยละ 83.3 ทุกคนทำงานซ้ำๆ อย่างน้อย 300 กิโลกรัมต่อวัน

สัดส่วนของอาการ MSDs ในรอบ 12 เดือนที่ผ่านมา สูงสุดในบริเวณข้อมือ/มือ ร้อยละ 90.0 หลังส่วนล่างร้อยละ 80 และคอ ร้อยละ 56.7 ตามลำดับ

ในรอบ 7 วันที่ผ่านมา พบว่าสูงสุดเท่ากันที่บริเวณที่ข้อมือ/มือ และหลังส่วนล่าง คือ ร้อยละ 76.7 รองลงมาคือคอและไหล่เท่ากัน คือ ร้อยละ 50.0

ผลการประเมินความเครียดพบว่า พนักงานมีความคิดเห็นว่างาน (ภาระงานและการควบคุมงาน) สามารถก่อให้เกิดความเครียดได้ระดับสูง ร้อยละ 83.3สิ่งคุกคามจากสภาพแวดล้อมและทางสังคมจิตใจจากการทำงานสามารถก่อให้เกิดความเครียดได้ระดับปานกลางร้อยละ 66.7 และร้อยละ 50 ตามลำดับ สิ่งคุกคามทางกายอันมีผลกระทบต่อการทำงาน ก่อให้เกิดความเครียดได้ระดับต่ำ ร้อยละ 76.6

สรุป: อาการปวดที่ตำแหน่งข้อมือ/มือ หลังส่วนล่าง และคอที่สูงในกลุ่มอาชีพดัดเหล็กปลอกเสาระบบมือโยกนี้จะเป็นข้อมูลพื้นฐานในการเฝ้าระวังโรคทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อจากการทำงาน และการค้นหาปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการทำงานในกลุ่มอาชีพนี้ต่อไป

คำสำคัญ: ความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ, ความเครียด, ดัดเหล็กปลอกเสาระบบมือโยก

Credit : ศรีนครินทร์เวชสาร 2554; 26(3): 225-32